Yavaş ve zahmetli büyümesine karşın uzun ömürlü ve dayanıklı olan zeytin ağacı, mitoloji ve botanikte "ölümsüz ağaç" olarak anılır.
Tekirdağ’ın Süleymanpaşa ilçesindeki Millet Bahçesi’nde de 350 yıllık olduğu belirtilen bir zeytin ağacı bulunuyor.
Ekiplerce etrafı özenle çevrilen ve tabelayla tanıtılan zeytin ağacı, Millet Bahçesi’ne gelenlerin dikkatini çekiyor.
Geniş ve kıvrımlı bir gövdesi olan, düzgün gri renkli gövde kabuğu giderek çatlayan zeytin ağacı, adeta zamana meydan okuyor.
Millet Bahçesi’ni ziyaret edenler bu 3,5 asırlık zeytin ağacını fotoğraflayıp anı ölümsüzleştiriyor.
ZEYTİN AĞACININ ÖZELLİKLERİ
Zeytin ağacı derken, Hititleri, Yunanları, Romalıları, İsa’nın havarilerini, Türklerin Anadolu’yla gelişini gören, Pir Sultan’ı, Karacaoğlan’ı bilen ölümsüz bir ağaçtan söz ediyoruz. Yüzyıllarca bu toprakların insanları zeytinyağı ile aydınlatmıştır karanlıkları, ama ondan da önemlisi zeytin ve zeytinyağı onların karnını doyurmuştur. Ege’deki batık gemilerde dev amforaların bulunması zeytinyağı ticaretinin her dönemde önemli olduğunun göstergesidir. Akdeniz demek, sonsuz bir maviliğin etrafında kök bulmuş kurşuni yeşil demektir biraz da. Bu kurşuni yeşil zeytin ağacıdır.
Zeytin ağacı için en verimli ortam yazları sıcak, kışları ise ılıman geçen iklimlerdir. Zeytin ağacı ışığı, güneşi ve 15°C üstündeki sıcaklığı sever. Derinlere uzayan kökleri sayesinde kalkerli, çakıllı, taşlı ve kurak topraklarda yetiştirilmeye elverişlidir. Yıllık ortalama 220 mm yağış, zeytin ağacının verimli bir şekilde büyümesi için yeterlidir. Zeytin ağacı genellikle rakımı düşük coğrafyalarda yetişir. Çalı görünümündeki zeytin ağacının yapraklarının üst yüzü koyu, alt yüzü ise gümüş rengindedir. Yapraklar mükemmel bir düzen içinde dalın iki tarafından karşılıklı olarak çıkar. Ortalama 40-50 cm genişliğindeki gövde çürümeye karşı çok dayanıklıdır. Ağaç yaşlanınca yumrulardan gelişen yeni uçlar gövdeyi tazeler. Ortalama boyu 2-10 m olan zeytin ağacı bir yıl bol, bir yıl az ürün verir. Çiçek verme mevsimi Kuzey Yarım Küre'de Nisan ve Haziran ayları arasındadır. Yeşil zeytinler Ağustos ayı sonundan Kasım ayı başına kadar olan süre içinde olgunlaşır.
Zeytin hasadında toplama şekilleri binlerce yıldan bu yana neredeyse değişmemiştir ve asırlar boyunca elle toplama ya da sırıkla silkme yöntemi kullanılmıştır. Hasat, Ekim ile Şubat ayları arasında yapılır. Ülkemizde eskiden kullanılan sırıkla silkme yerine yavaş yavaş makineli hasat uygulanmaya başlamıştır. Günümüzde zeytin hasadında kullanılan makinelerde gövde veya dal sarsma, yerdeki meyveleri emici ekipmanlarla toplama yöntemlerinden yararlanılmaktadır. Elle toplamada sağma veya taraklama yöntemi, yerden toplamada ise merdane veya fırça kullanılır. Uygulamada en fazla emek gerektiren yöntem elle toplamadır. Saatte en fazla 9-10 kg zeytinin toplandığı bu yöntem, meyve sağlam ise asidite seviyesi %0,8’den az, tat, aroma ve lezzet gibi duyusal özellikler bakımından en iyi kalitede natürel sızma zeytinyağı üretilmesini sağlar.
